Overgewicht en bariatrische chirurgie

Wat betekent overgewicht (obesitas) en morbide obesitas? 
Obesitas is een ernstige vorm van overgewicht waarbij er sprake is van risico voor de gezondheid. Morbide obesitas is extreem overgewicht waarbij je direct risico loopt op het ontwikkelen van lichamelijke aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, diabetes en gewrichtsproblemen. 

Wanneer is er sprake van obesitas? 
Overgewicht en obesitas worden bepaald door het berekenen van de Body Mass Index (BMI), die ook wel de Quetelet index(QI) wordt genoemd. 

Berekening BMI (kg/m²): gewicht (in kg) / lengte x lengte (in meters) 

 Cijfers van overgewicht en obesitas

Volwassenen met obesitas hebben vergeleken met mensen met overgewicht 10 tot 20 keer zoveel kans op Diabetes Mellitus type 2. De World Health Organisation (WHO) heeft met behulp van de BMI de volgende indeling gemaakt:

Classificatie

BMI (kg/m²

Risico op multi-morbiditeit

Normaal gewicht

 18,5-25

Gemiddeld

Overgewicht

 25-30

Weinig verhoogd

Obesitas, niveau 1

 30-35

Matig verhoogd

Obesitas, niveau 2

 35-40

Ernstig verhoogd

Morbide obesitas

 40

Zeer ernstig verhoogd

De laatste jaren is er een snelle stijging van het aantal patiënten met overgewicht opgetreden. Inmiddels kampt 12,5% van de mannen en 15,2% van de vrouwen met obesitas.

Bariatrische chirurgie

Bariatrie is de tak binnen de gezondheidszorg waarbinnen (morbide) obesitas behandeld wordt, bijvoorbeeld door een maagverkleinende operatie. Het zijn operaties die tot doel hebben om het gewicht te verminderen. Met name worden de gastric bypass en de gastric sleeve toegepast. Er wordt tegenwoordig minder vaak gekozen voor een maagband. 
Deze vormen van behandeling wordt toegepast bij mensen die te maken hebben met een BMI boven de 40 of bij een BMI tussen de 35-40 waarbij er nog meer klachten of ziekten mee spelen. De genoemde methoden hebben met elkaar gemeen dat ze de voedselopname en -inname beperken. Voor veel mensen met morbide obesitas is dit vaak het laatste redmiddel om af te vallen.  

Na traject: voor welke ingreep je ook kiest, een obesitas team begeleidt de patiënt gedurende minimaal 5 jaar na de operatie. 

Duur: de patiënt zal gedurende een lange tijd onder controle blijven van huisarts, diëtist en zonodig andere hulpverleners. Bij bariatrische chirurgie hoort een aangepast eetpatroon voor de rest van het leven. 

Resultaat: 20% van de patiënten hebben een gunstig resultaat. Deze 20% lukt het om het eetgedrag te veranderen en valt af. Na de ingreep kunnen mensen veel meer en het zelfvertrouwen neemt toe. 60% van de patiënten heeft problemen met de nieuwe manier van leven, eten en drinken. 

Naar de diëtist voor bariatrische chirurgie? 
Vaak wordt er van de patiënt verwacht minimaal 6 maanden door een diëtist te zijn begeleid voordat er een bariatrische operatie wordt gepland. Tijdens deze 6 maanden wordt de patiënt voorbereid op de periode na de operatie. Hierdoor kan er een start worden gemaakt met het veranderen van verschillende gewoontes rondom het eten.   

Verschillende bariatrische operaties

Er zijn verschillende bariatrische operaties die tegenwoordig in Nederland worden uitgevoerd: 

Maagbandoperatie  

Bij deze operatie wordt een band geplaatst om de maag om daarmee de maag te verkleinen. Omdat de effecten op lange termijn nadeliger zijn dan de gastric bypass en de gastric sleeve worden maagbandoperaties in Nederland niet veel meer uitgevoerd. 

Gastric Sleeve 

De gastric sleeve wordt voornamelijk bij mensen met een BMI hoger dan 50 uitgevoerd. Doordat de maag wordt verkleind kan er veel gewichtsverlies optreden en indien nodig wordt hierna nog een SADI operatie gedaan.  

Gastric Bypass  

Deze bariatrische ingreep wordt in Nederland het meest uitgevoerd. De operatie is ook geschikt voor mensen die last hebben van maagzuur. Mensen met diabetes hebben vaak ook baat bij deze operatie, omdat de hormonale veranderingen na de operatie de bloedglucosewaarden positief beïnvloeden.  

Voor-en nadelen 
Voordelen: 

  • Snel gewichtsverlies 
  • Goede resultaten op lange termijn 
  • Goede hersteloperatie na eerdere bariatrische chirurgie zoals maagband/gastric sleeve 
  • Gunstig effect op diabetes type 2. 
  • Verminderen van zuurreflux van de maaginhoud in de slokdarm 

Nadelen: 

  • Dumpingklachten (hypoglykemie) 
  • Klachten die ontstaan na een te snelle maagontlediging 
  • Vitaminetekort (vitamine B12 en vitamine D) 
  • IJzer tekort (bloedarmoede) 
  • Mogelijk minder goede opname van medicatie 

Voedingsadvies na een gastric bypass 

  • Neem de tijd om op meerdere en verschillende tijden kleine porties te gebruiken 
  • Niet drinken tijdens de maaltijden 
  • Gebruik dagelijks multivitaminen om tekorten te voorkomen

Advies op maat door de diëtist noodzakelijk om tekorten in de voeding en klachten van de voeding te voorkomen .

SADI 

Deze operatie wordt vaak uitgevoerd bij mensen met een extreem hoog BMI die vaak al een gastric sleeve hebben ondergaan.

Patiënten met diabetes hebben vaak ook baat bij deze operatie, omdat de hormonale veranderingen na de operatie de bloedglucosewaarden positief beïnvloeden.  

Multivitaminen en mineralen

Naar de diëtist na bariatrische chirurgie? 

Supplementen
Vitaminen en mineralen zijn niet alleen belangrijk voor een goede gezondheid, maar helpen ook om goed te kunnen afvallen en het gewicht op langere termijn  te kunnen handhaven. Bij een gastric bypass kan de darm onvoldoende vitaminen en mineralen opnemen.  Om deze reden is het noodzakelijk om dit dagelijks aan te vullen. Een speciaal ontwikkeld vitaminepreparaat zorgt voor minder vitamine-en mineralentekort na bariatrische  chirurgie. De diëtist zal de patiënt adviseren over de vitaminen en mineralen.  

Het na-traject bij de diëtist: 
Na de operatie wordt geadviseerd om onder controle bij de dietist te komen. Tijdens deze controles wordt er onder andere gelet op het gewichtsverloop, klachtenpatroon, de inname en de beweging.

Belangrijk hierbij is:  

  • Het bereiken en behouden van gewichtsverlies 
  • Het voorkomen van ongewenst uittrekken van de maag 
  • Voorkomen van pijn en braken 
  • Voorkomen van tekorten in de voeding 
  • Voorkomen van spierverlies 
afvallen-en-dan

Richtlijnen van voeding na de operatie

  • Langzaam eten en drinken
  • Neem kleine hapjes en kauw goed 
  • Snijd het vlees en de groente fijn 
  • Stop met eten en drinken zodra je een vol gevoel krijgt. Zo voorkom je braken en misselijkheid 
  • Drink tenminste 1,5 liter per dag, maar houdt het eten en drinken gescheiden
  • Gebruik kleine porties, goed verdeeld over de dag 
  • Gebruik dagelijks de multivitaminen/mineralenpreparaten (levenslang)     

Redenen om opnieuw een afspraak te maken met de diëtist 

  • Niet goed eten door het ontbreken van een hongergevoel 
  • Dumpingklachten (o.a. diarree, misselijkheid, duizeligheid, beven) 
  • Gewichtstoename
  • Maag-darmklachten 
  • Zwangerschap/zwangerschapwens 
  • Plastische chirurgie 
  • U heeft problemen met het slikken van voldoende suppletie 

Het is een voordeel als u al voor de maagverkleining bekend bent met een diëtist in uw omgeving, zodat u gemakkelijk vragen kunt/durft te stellen. De diëtisten van VodiService kunnen u in het traject begeleiden.

 

Maak contact met de diëtist

Heeft u vragen of wilt u meer weten over overgewicht en/of bariatrische chirurgie?
Vodiservice heeft een team van diëtisten die u graag verder helpen: